BIỆN PHÁP THỰC TIỄN ĐỂ TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC ỨNG PHÓ SỰ CỐ TRÀN DẦU – HOÁ CHẤT CHO CÁC TỈNH/ THÀNH PHỐ?

Hỏi: Trong những năm gần đây, chúng ta thấy rất rõ sự lúng túng trong chỉ đạo tổ chức và chỉ đạo kỹ thuật, huy động và phối hợp các nguồn lực để triển khai ứng phó sự cố tràn dầu – hoá chất nói riêng và các sự cố môi trường nói chung. Chỉ khi xảy ra sự cố, chúng ta mới nhận ra rằng chưa có sự chuẩn bị sẵn sàng từ phía doanh nghiệp cũng như từ cơ quan quản lý Nhà nước. Như vậy, các biện pháp thực tiễn để tăng cường năng lực ứng phó sự cố tràn dầu – hoá chất cho các tỉnh/ thành phố là gì? 

Đáp: Dưới đây chỉ là đáp án vắn tắt về những vấn đề tồn tại trong hoạt động ứng phó sự cố và kiểm soát ô nhiễm tràn dầu.

Thực tiễn trong những năm gần đây đã cho thấy sự thiếu chủ động của cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý trong công tác chỉ đạo, điều phối kỹ thuật và huy động nguồn lực khi xảy ra các sự cố tràn dầu, hóa chất và các sự cố môi trường nói chung. Nhiều tỉnh, thành phố rơi vào tình trạng bị động, chắp vá ứng phó, thậm chí “vừa xử lý – vừa học hỏi”, dẫn đến kéo dài thời gian khắc phục, gây thiệt hại nghiêm trọng cho môi trường và cộng đồng.

Để khắc phục tình trạng này, cần triển khai một số biện pháp thực tiễn và khả thi để tăng cường năng lực ứng phó tại chỗ, cụ thể như:

1/ Rà soát và cập nhật kế hoạch ứng phó cấp tỉnh, ngành và cơ sở: 

• Hoàn thiện Kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu – hóa chất cấp tỉnh/thành phố theo hướng chi tiết, có kịch bản thực tiễn, sát với nguy cơ địa phương.

• Yêu cầu doanh nghiệp phải xây dựng kế hoạch cụ thể, thực chất, tránh sao chép máy móc.

• Thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành, liên cấp giữa các Sở Nông nghiệp & Môi trường, Công an Phòng cháy chữa cháy (PCCC), Y tế, Quân sự, Giao thông vận tải, Biên phòng…

2/ Thiết lập và duy trì lực lượng ứng phó chuyên trách – bán chuyên tại địa phương: 

• Thành lập hoặc kiện toàn đội ứng phó sự cố môi trường cấp tỉnh (có thể đặt tại Chi cục Bảo vệ Môi trường hoặc phối hợp với các đơn vị kỹ thuật như SOS Môi trường, PCCC, quân đội…).
• Trang bị phương tiện, vật tư sẵn sàng tại các điểm nguy cơ cao (cảng biển, khu công nghiệp, kho hóa chất, tuyến vận tải thủy…).

3/ Tổ chức tập huấn, diễn tập định kỳ thực tế: 

• Trang bị phương tiện, vật tư sẵn sàng tại các điểm nguy cơ cao (cảng biển, khu công nghiệp, kho hóa chất, tuyến vận tải thủy…).

• Diễn tập thực chiến định kỳ, có tình huống bất ngờ, có sự đánh giá, rút kinh nghiệm rõ ràng – thay vì hình thức.

4/ Thiết lập cơ chế “ứng phó theo hợp đồng khẩn cấp” với các đơn vị chuyên nghiệp: 

• Các tỉnh nên ký hợp đồng nguyên tắc với đơn vị có năng lực ứng phó sự cố, đảm bảo huy động nhanh chóng khi cần (giống mô hình “ứng cứu theo vùng”).

• Có thể chia khu vực và chỉ định các đơn vị kỹ thuật ứng phó phụ trách từng cụm tỉnh.

5/ Ứng dụng công nghệ cảnh báo – điều hành ứng phó: 

• Sử dụng hệ thống bản đồ số, dữ liệu GIS, hệ thống camera giám sát, cảm biến rò rỉ hóa chất/dầu để cảnh báo sớm.
• Áp dụng trung tâm điều hành thông minh tích hợp cảnh báo – điều phối – đánh giá thiệt hại theo thời gian thực.

6/ Nâng cao vai trò kiểm tra, giám sát – chế tài: 

• Tăng cường thanh kiểm tra định kỳ và đột xuất việc chuẩn bị ứng phó tại các doanh nghiệp có nguy cơ cao.

• Áp dụng chế tài mạnh đối với doanh nghiệp không xây dựng kế hoạch ứng phó, không diễn tập hoặc không có năng lực thực hiện kế hoạch.

Có thể thấy, việc nâng cao năng lực ứng phó không chỉ là trách nhiệm riêng của doanh nghiệp hay một sở ngành cụ thể, mà cần một cơ chế chỉ huy thống nhất – phối hợp liên ngành – huy động lực lượng xã hội hóa, cùng với đào tạo, chuẩn hóa kỹ thuật và đầu tư công nghệ hiện đại. Trung tâm Ứng phó sự cố Môi trường Việt Nam có thể đóng vai trò hạt nhân trong việc hỗ trợ kỹ thuật, xây dựng mô hình mẫu và đào tạo nhân lực cho các địa phương.

TRUNG TÂM ỨNG PHÓ SỰ CỐ MÔI TRƯỜNG VIỆT NAM

Địa chỉ: P203 – A5, Làng Quốc tế Thăng Long, đường Trần Đăng Ninh, phường Nghĩa Đô, Hà Nội.

Hotline: 1800 6558 – Email: sos@sosmoitruong.com

Facebook: https://www.facebook.com/sosmoitruongvietnam

Website: https://sosmoitruong.com/