Giải pháp xử lý dầu mỡ gây ô nhiễm trên Vịnh Hạ Long

Theo kết quả điều tra của Viện Tài nguyên và Môi trường Biển (Bộ TN&MT) trong chuyên đề “Đánh giá dự báo tải lượng ô nhiễm đưa vào Vịnh Hạ Long – Bái Tử Long”, với tốc độ xả thải như hiện nay, mỗi năm Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long phải hứng chịu khoảng 9.000 tấn chất hữu cơ lơ lửng, khoảng 135.000 tấn kim loại nặng và khoảng 777.500 tấn chất rắn lơ lửng hàng năm từ nguồn thải ven biển đổ vào vịnh.

Kết quả điều tra trong nhiều năm cho thấy, hàm lượng ô nhiễm kim loại nặng đưa vào Vịnh chủ yếu từ hoạt động khai thác than ở Cẩm Phả và TP Hạ Long. Còn các chất hữu cơ có nguồn từ chủ yếu khu vực TP Hạ Long, tiếp theo là Hoành Bồ, Cẩm Phả và Vân Đồn. Đây là mối đe doạ lớn tới môi trường vùng vịnh.

Tuy nhiên, bên cạnh các chất hữu cơ, chất rắn lơ lửng, môi trường Vịnh Hạ Long còn phải chịu sự đe doạ từ một nguy cơ tiềm tàng khác. Đó là dầu mỡ thải ra trong quá trình hoạt động của các cơ sở sản xuất công nghiệp, cảng biển và dịch vụ dọc theo bờ vịnh và của các loại phương tiện vận tải thuỷ hoạt động trên vịnh.

Trong một bài viết đăng trên trang thông tin của Cục Cảnh sát môi trường Bộ Công an (www.canhsatmoitruong.gov.vn), ông Hà Thế Tiến, hiện đang công tác tại Công ty CP Dịch vụ kỹ thuật hàng hải Việt Long (địa chỉ tại: tổ 7, khu 5, phường Bãi Cháy, TP Hạ Long) đã đưa ra những con số thống kê đáng quan ngại. Theo đó, các kết quả quan trắc và đánh giá mức độ ô nhiễm nói chung và ô nhiễm dầu – mỡ khoáng nói riêng của báo cáo hiện trạng ô nhiễm vùng ven biển Việt Nam, thì vùng nước mặt và trầm tích ven bờ Vịnh Hạ Long được đánh giá là nơi có mức độ ô nhiễm dầu – mỡ khoáng rất cao. Đặc biệt, vùng nước cảng Cái Lân có thời điểm hàm lượng dầu trong nước biển lên tới 1,75mg/l, gấp 18 lần TCVN; có đến 1/3 diện tích mặt Vịnh thường xuyên có hàm lượng dầu trong nước biển từ 1 đến 1,73mg/l. Bằng mắt thường, có thể thấy tại các vùng nước ở Cảng tàu Du lịch Bãi Cháy, các khu neo đậu tàu du lịch ở các điểm tham quan trên Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long và các khu neo đậu tàu: Vựng Đâng, Lán Bè, Bến Đoan, cảng Cái Lân v.v.. thường xuyên có váng dầu thải loang rộng trên mặt biển.

Tàu thuyền gắn máy nhỏ là một trong các tác nhân gây ô nhiễm dầu trên Vịnh Hạ Long. Ảnh: TM

Cũng theo ông Tiến, tình trạng ô nhiễm do dầu thải đã kéo dài nhiều năm, đang có xu hướng gia tăng, do các nguồn phát thải trên bờ cũng như trên biển không được kiểm soát, số lượng tàu thuyền gắn máy nhỏ dùng động cơ cũ, lạc hậu tăng nhanh một cách chóng mặt, dẫn đến khả năng thải dầu – mỡ khoáng vào môi trường biển ngày một nhiều hơn. Các kết quả nghiên cứu khoa học đều cho thấy ô nhiễm do dầu – mỡ khoáng gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đối với hệ sinh thái biển. Chỉ với hàm lượng dầu 0,1mg/l trong nước biển, đã làm chết các phù du làm thức ăn cho cá, tôm và làm thối hỏng trứng cá, tôm. Trên bề mặt, do tạo màng, váng dầu sẽ làm giảm lượng ô xy trong nước, các loài thuỷ sinh sẽ bị huỷ diệt. Dưới đáy vịnh, khả năng tích luỹ dầu – mỡ khoáng trong lớp trầm tích ven bờ và đáy biển sẽ làm suy giảm và biến mất các loài sinh vật đáy… Hiện nay, với số lượng trên 1.000 tàu thuyền các loại, thường xuyên hoạt động và neo đậu trên Vịnh Hạ Long, cùng với hàng vạn lượt phương tiện các loại ra vào vịnh hàng năm, thì lượng dầu thải đổ xuống vịnh hàng năm là rất lớn.

Liên quan tới vấn đề này, mới đây, Công ty SOS Môi trường (Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam) đã đề xuất và thử nghiệm thành công giải pháp xử lý nước đáy tàu nhiễm dầu cho các phương tiện vận tải thuỷ. Giải pháp này sử dụng vải lọc dầu SOS-1 sẵn có, may thành túi. Sau đó đấu nối túi vào ống xả nước đáy tàu trước khi bơm ra ngoài. Túi lọc sau khi ngấm no dầu được tháo ra. Dầu dễ dàng tách ra bằng biện pháp cơ học thông thường (kiểu như ép nước mía), sau đó giặt sạch rồi sử dụng lại. Khi túi sờn rách sẽ huỷ bằng cách đốt trong lò xi măng, cung cấp thêm nhiệt lượng cho lò và không gây nguy hại cho môi trường khi cháy ở nhiệt độ 1400oC.

Theo tính toán, thử nghiệm bước đầu của Công ty SOS Môi trường, chi phí xử lý nước nhiễm dầu cho một tàu/thuyền loại vừa và nhỏ từ 7 ngàn đến 20,5 ngàn đồng/ngày. Toàn bộ việc chi phí tổ chức thu gom và xử lý túi lọc dầu cho các tàu thuyền, do Công ty đảm nhiệm ngay tại bến cảng. Chủ tàu chỉ việc giao túi ngấm no dầu, đồng thời nhận túi mới hoặc túi đã làm sạch.

Trao đổi với phóng viên Báo Quảng Ninh, ông Phạm Văn Sơn, Giám đốc Công ty SOS Môi trường, cho biết: Nếu giải pháp này được triển khai trên diện rộng, chắc chắn các quy định trong Thông tư số 70 của Bộ GT-VT tải (có hiệu lực từ ngày 1-6-2012) sẽ trở thành hiện thực. Bởi theo quy chuẩn ban hành theo Thông tư này, các tàu không được xả nước đáy tàu nhiễm dầu ra ngoài môi trường, phải gom vào thùng chứa để bơm lên bờ (hoặc bơm lên tàu tiếp nhận) để xử lý; hoặc lắp đặt máy phân ly dầu ra khỏi nước ngay trên tàu. Ông Sơn khẳng định: Đối với vùng biển tỉnh Quảng Ninh, nếu tổ chức xử lý nước thải hàng ngày cho các tàu thuyền đang hoạt động sẽ cực kỳ khó khăn và tốn kém. Vì thế, Công ty có thể đáp ứng nhu cầu kiểm soát dầu thải theo phương án này cho tất cả các tàu du lịch và tàu cá ở Vịnh Hạ Long.

Nguồn: http://www.baoquangninh.com.vn/du-lich/201206/Giai-phap-xu-ly-dau-mo-gay-o-nhiem-tren-vinh-2169567/